Państwa bałtyckie oficjalnie rozłączyły swoje sieci energetyczne z Rosją i Białorusią
9 lutego 2025 roku państwa bałtyckie – Litwa, Łotwa i Estonia – oficjalnie odłączyły swoje sieci energetyczne od rosyjskiego systemu elektroenergetycznego BRELL i zsynchronizowały własną infrastrukturę energetyczną z europejską siecią kontynentalną.
Ten historyczny krok kończy trwającą od czasów sowieckich zależność energetyczną od Rosji i Białorusi, wzmacniając jednocześnie bezpieczeństwo energetyczne regionu oraz integrację z Unią Europejską.
Proces przygotowań do synchronizacji trwał niemal dwie dekady, a jego intensyfikacja nastąpiła po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku. W obliczu rosnących napięć geopolitycznych i obaw o wykorzystanie energii jako narzędzia nacisku politycznego, kraje bałtyckie przyspieszyły działania mające na celu uniezależnienie się od rosyjskiego systemu energetycznego.
Odłączenie od BRELL i synchronizacja z europejską siecią elektroenergetyczną były możliwe dzięki znaczącym inwestycjom w infrastrukturę energetyczną oraz ścisłej współpracy z partnerami europejskimi, w tym z Polską. Jednym z kluczowych projektów było polsko-litewskie połączenie elektroenergetyczne, które zintegrowało systemy energetyczne państw bałtyckich z europejską siecią, dywersyfikując dostawy energii elektrycznej i przyczyniając się do utworzenia połączonego transgranicznego rynku energii elektrycznej w Europie.
Przygotowania do synchronizacji obejmowały również modernizację infrastruktury energetycznej oraz rozwój odnawialnych źródeł energii, takich jak energetyka wiatrowa na Morzu Bałtyckim. Dzięki temu kraje bałtyckie nie tylko zwiększyły swoją niezależność energetyczną, ale także przyczyniły się do realizacji celów klimatycznych Unii Europejskiej.
Odłączenie się od rosyjskiego systemu energetycznego ma również istotne konsekwencje dla Rosji, zwłaszcza dla eksklawy kaliningradzkiej, która będzie musiała polegać na własnych źródłach energii. W odpowiedzi na tę sytuację Rosja zainwestowała w budowę nowych elektrowni gazowych w Kaliningradzie, aby zapewnić stabilne dostawy energii dla regionu.
Synchronizacja sieci elektroenergetycznych państw bałtyckich z europejską siecią kontynentalną to nie tylko krok w kierunku wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego regionu, ale także symboliczne zerwanie z przeszłością i dalsza integracja z europejskimi strukturami politycznymi i gospodarczymi.
Jak podkreśliła przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, jest to „nowa era wolności i niezależności od Rosji” dla krajów bałtyckich. W obliczu współczesnych wyzwań geopolitycznych i energetycznych, decyzja o synchronizacji z europejską siecią elektroenergetyczną stanowi strategiczny krok w kierunku zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa energetycznego dla Litwy, Łotwy i Estonii, a także dla całej Unii Europejskiej.
