Przyszłość mediów w Polsce okiem mediów i ekspertów
Na stronie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji opublikowano podsumowanie konsultacji związanych z wizją telewizji i radia DAB+ w Polsce w latach 2017-2022. Jest to bardzo ciekawy materiał pozwalający zapoznać się z tym jak telewizja w Polsce ma wyglądać w najbliższej przyszłości oczami rynku.
W ramach konsultacji KRRiT otrzymał 37 stanowisk odnośnie naziemnej telewizji, radiofonii, nowych mediów, mediów publicznych, ochrony pluralizmu. Trudno stwierdzić, czy coś z tego właściwie wyniknie i jak szybko, ale można zobaczyć, że koncepcje co do przyszłości mediów w Polsce są bardzo różne. Poniżej podsumowanie KRRiT, a w linku znajdziecie stanowiska wszystkich podmiotów. To spora lektura uwzględniająca potrzeby zarówno dostawców, jak i osób prywatnych. Są wizje z którymi się zgadzam i takie do których mi daleko. W mojej opinii część z tych rozmów powinna się odbyć już dawno temu. Brakuje wyznaczonej mapy drogowej dla telewizji naziemnej. Właściwie już na początku planów DVB-T powinien być jasno wyznaczony kierunek rozwoju na kolejne lata. Tymczasem co multipleks to rozmowy rozpoczynają się od nowa.
Podsumowanie dot. naziemnej telewizji cyfrowej
Zaobserwować można zgodność co do wprowadzenia DVB-T2 (z HEVC), choć widoczna jest obawa, czy wyznaczony przez KRRiT termin (do 2022 roku) jest realny. Wątpliwości te wiążą się ze społecznymi kosztami takiej zmiany (konieczność przystosowania telewizorów do odbioru nowego standardu), które mają być poniesione przez odbiorców w stosunkowo niedługim czasie po analogowym switch off. Jako ważny argument pojawia się także potrzeba przeprowadzenia tzw. refarmingu kanałów obecnie wykorzystywanych do nadawania w DVB-T w celu ich zwolnienia dla potrzeb tzw. II dywidendy. Stanowisko takie zgodnie prezentuje Minister Cyfryzacji oraz Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
W stanowiskach konsultacyjnych pojawiają się obawy dotyczące koncepcji uruchomieniaMUX 5 w standardzie DVB-T2 ze względu na brak przystosowania gospodarstw domowych do odbioru w tym standardzie. W szczególności nadawcy zwracają uwagę na istniejące już problemy z odbiorem sygnału MUX 8.
Istnieją różne koncepcje jeśli chodzi o sposób zagospodarowania MUX 5. Najdalej idące reprezentuje Minister Cyfryzacji sugerując, by nie uruchamiać tego multipleksu do czasu zakończenia refarmingu. Nadawcy obecni w telewizji cyfrowej (poza posiadającymi programy w MUX 8) wskazują na potrzebę umieszczenia w nim programów w HD, ale z zachowaniem dotychczasowego standardu nadawania. Nadawcy z MUX 8 postulują, aby MUX 5 wykorzystać do celów rozwiązania problemów technicznych wynikających ze specyfiki ich multipleksu. TVP zwraca również uwagę na zachowanie w naziemnej telewizji cyfrowej pasma, które mogłoby służyć nadawaniu eksperymentalnemu. W stanowiskach pojawia się opinia, że ze względu na rozwój technologii, nie należy obecnie określać, ani narzucać standardu nadawania DVB-T2 (z HEVC).
Zróżnicowane są zdania na temat dalszego rozwoju programowego naziemnej telewizji cyfrowej. Operator techniczny (EmiTel) uważa, że potencjał tego systemu nadawania nie jest jeszcze w pełni wykorzystany (duża liczba wniosków o koncesje na MUX 8) oraz, że istnieją nowe podmioty zainteresowane rozpoczęciem działalności. Dotychczasowi nadawcy zwracają uwagę na procesy koncentracji w naziemnej telewizji cyfrowej, a także na wysokie koszty nadawania i produkcji oraz licencji, które wraz z narastającą konkurencją mogą pogorszyć jakość programów.
Respondenci opowiadają się za zachowaniem bezpłatnej oferty programowej w naziemnej telewizji cyfrowej, podobnie jak za wprowadzeniem minimalnych wymagań technicznych dla odbiorników telewizyjnych (Ministerstwo Cyfryzacji deklaruje przygotowanie założeń takiego projektu do końca 2017 roku). Niektórzy zwracają uwagę, że przy tej okazji należałoby także zagwarantować dostępność usługi HbbTV (nie tylko w nadawaniu naziemnym, ale również w wymaganiach dla dekoderów satelitarnych i kablowych). Telewizja publiczna zwraca uwagę na konieczność zapewnienia odpowiedniego finansowania ze środków publicznych jej obecności w naziemnej telewizji cyfrowej.
Podsumowanie dot. naziemnej radiofonii cyfrowej
W kwestii zastosowania DAB+ jako możliwości rozwoju radiofonii w Polsce, w związku z wyczerpaniem zasobów UKF, respondenci są zgodni, z wyjątkiem nadawców radiowych. Grupy radiowe oraz nadawcy lokalni zrzeszeni w Pakiecie Niezależnych nadal uważają, że DAB+ jest technologią, którą można pominąć w rozwoju radiofonii, przechodząc bezpośrednio na odbiór programów radiowych w Internecie, których wykorzystanie przynosi więcej możliwości. Respondenci zgodnie opowiadają się za koniecznością zachowania emisji analogowej (brak wyznaczonej daty switch off).
Pomysł przeznaczenia częstotliwości spoza uzgodnionych w planie Genewa 06 multipleksów radiowych został przyjęty pozytywnie, z wyjątkiem grup radiowych i nadawców lokalnych, którzy zwracają uwagę na ryzyko dla rynku lokalnego, w związku ze wzrostem konkurencji i płytkością rynków reklamowych. Nadawcy lokalni postulują stworzenie programów ochronnych (m.in. dofinansowanie) w procesie cyfryzacji ze względu na wysokie koszty simulcastu. Duże grupy radiowe przyznają, że pomysł przeznaczenia multipleksu krajowego, który mógłby posłużyć do rozpowszechniania ich programów cyfrowo jest pozytywny, o ile będzie taka konieczność.
Generalnie artykułowana jest potrzeba przyjęcia przez Państwo strategii cyfryzacji radiofonii oraz przygotowania dla niej specjalnej ustawy wdrożeniowej tak, jak miało to miejsce w przypadku naziemnej telewizji. Do tej pory nie powinno się administracyjnie zmuszać nadawców do podjęcia emisji cyfrowej.
Prawie wszyscy postulują przeprowadzenie głębokich analiz rynku radiowego w Polsce i zagranicą, które dałyby odpowiedź na to, czy i na jakich warunkach należy wprowadzać DAB+ jako docelowy system nadawania programów radiowych.
Stanowiska konsultacyjne brzmią jednogłośnie w kwestii poparcia dla wprowadzenia minimalnych warunków technicznych dla odbiorników radiowych. Pojawiły się także głosy o potrzebie zachowania możliwości odbioru wszystkich pasm radiowych (fal krótkich, średnich, długich i UKF), a także o zagwarantowaniu w smartfonach obecności radia FM oraz DAB+.
Nowe media (Internet)
Głosy na temat zagadnień związanych z nowymi mediami co do zasady wspierają kierunki wyznaczone przez KRRiT. Pojawiły się jednak pytania o instrumenty, w szczególności te, które mają zagwarantować wyrównywanie szans i warunków świadczenia usług dla przedsiębiorców polskich i zagranicznych w nowych mediach. Stosunek do regulacji w obszarze nowych mediów w zakresie ochrony małoletnich jest generalnie pozytywny. Respondenci zwracają jednak uwagę na konieczność zachowania odpowiednich proporcji w zakresie nakładania obowiązków na dostawców nowych usług ze względu na specyfikę ich działalności. W tym kontekście pojawiają się także głosy, że należy zadbać o poprawę ochrony własności intelektualnej oraz zintegrować projektowane regulacje z innymi, które dotyczą świadczenia usług drogą elektroniczną. Dla respondentów prawdziwym problemem jest konkurencja z usługami OTT, które i tak nie poddadzą się regulacjom UE.
Media publiczne
Wypowiedzi brzmią zgodnie co do: doprecyzowania misji publicznej w Karcie Powinności oraz przejrzystości i kontroli wydatkowania środków publicznych. Podobnie jest w przypadku poparcia dla wprowadzenia skutecznego poboru opłaty na rzecz tych mediów. Nadawcy komercyjni, zwracają uwagę, że wprowadzeniu nowego systemu poboru opłaty audiowizualnej powinno towarzyszyć ograniczenie obecności reklam w mediach publicznych. Niektórzy uważają, że komercyjna działalność mediów publicznych zagraża konkurencji w mediach. Dostawcy płatnej telewizji i ich organizacje stanowczo protestują przed nałożeniem na nich obowiązków związanych z uszczelnieniem systemu opłat abonamentowych.
Odnosząc się do pomysłu Biblioteki Cyfrowej Mediów Publicznych (BCMP) i otwartych zasobów, nadawcy komercyjni zwracają uwagę na potrzebę ustalenia uczciwych i niedyskryminujących zasad korzystania z zasobów archiwalnych nadawców publicznych oraz rozwiązań prawnych związanych z tzw. zbiorem użyczonym, tj. archiwami sprzed 1993 r. TVP wskazuje na konieczność zapewnienia odpowiednich środków na BCMP, oczekuje też zachowania odrębności i samodzielności poszczególnych nadawców publicznych, widząc jednak możliwość współpracy programowej. TVP uważa, że BCMP należy rozwijać w kierunku serwisu online. Pojawił się również głos przypominający, że zbiory te powinny być opracowane z uwzględnieniem potrzeb odbiorców niepełnosprawnych.
Wszyscy zabierający głos w sprawie rozwoju lokalnych centrów kultury w oparciu o nadawców publicznych poparli ten pomysł, jednak TVP zwraca uwagę na problemy natury finansowej, organizacyjnej i formalnej w przyjęciu tych rozwiązań.Ochrona pluralizmu w mediach
Podmioty rynkowe zwracają uwagę na brak aktualnych analiz wskazujących na zagrożenie w związku z nadmierną koncentracją. Podnoszą również argument związany z brakiem powiązania między pluralizmem a kwestią kapitału w mediach. Stanowczo protestują przeciw rozszerzeniu kompetencji KRRiT w tym obszarze, wskazując na istniejące już regulacje w prawie konkurencji, telekomunikacyjnym i w samej ustawie o radiofonii i telewizji. Uważają, że uwzględnianie pozycji znaczącej z badaniem w łańcuchu wartości jest niecelowe ze względu na potrzebę takich działań dla osiągania odpowiednich celów programowych i inwestycyjnych. Ich zdaniem, nieuzasadnione jest również rozszerzenie kwestii pluralizmu w mediach audiowizualnych na inne segmenty rynku mediów, w szczególności takie jak kino czy reklama zewnętrzna. Obawiają się także, że regulacja ta jeszcze bardziej pogorszy sytuację polskich przedsiębiorców w konkurencji z kapitałem zdelokalizowanym. Niektórzy zwracają uwagę na zagrożenia konkurencji ze strony mediów publicznych korzystających z pomocy publicznej.
Media lokalne podkreślają swój wkład w rozwój pluralizmu oferty programowej i domagają się wsparcia dla swojej działalności ze strony KRRiT.
Nadawcy i operatorzy płatnej telewizji – odmiennymi głosami – mówią o zachowaniach zagrażających konkurencji. Nadawcy skarżą się na dyskryminujące zachowania operatorów wobec ich programów, zaś operatorzy na uzależnianie udostępnienia pożądanych przez widzów programów w ich ofercie od zakupu innych, mniej atrakcyjnych programów tego samego nadawcy.
Stanowiska wskazują na potrzebę zachowania status quo rynku w przypadku wprowadzenia regulacji, (powinna ona dotyczyć tylko sytuacji przyszłych) oraz na potrzebę głębokiej analizy konieczności wprowadzenia jakichkolwiek rozwiązań w tej dziedzinie, uznając, że sam fakt istnienia przepisów antykoncentracyjnych w innych krajach nie jest wystarczającym argumentem dla regulacji w Polsce.
Nadzór regulacyjny
Respondenci zgodnie poparli ideę samo i współregulacji, choć dla niektórych kompetencje KRRiT w tym obszarze nie są oczywiste. Wątpliwości wzbudziło przyznanie KRRiT roli w przygotowywaniu standardu badań odbioru, gdyż zdaniem części respondentów powinny być one wolne od jakichkolwiek wpływów Państwa. TVP postuluje stworzenie organizacji zarządzającej pomiarem konsumpcji mediów z szerokim udziałem nadawców/wydawców, reklamodawców i domów mediowych. Pojawia się również pomysł stworzenia organu non profit, który zajmowałby się tą kwestią na wzór brytyjskiego BARB. Jedynie Pakiet Niezależnych, reprezentujący lokalnych nadawców radiowych, opowiedział się, aby badanie audytorium prowadziła KRRiT.
Paweł Okopień
Pasjonat nowinek ułatwiających codzienne życie, obserwator szybko zmieniającego się rynku tech, nurek, maniak wysokiej rozdzielczości i telewizorów.